Peter Schrijvers
Vorig jaar opende, mede dankzij de steun van de spelers van de Nationale Loterij, in Leopoldsburg een gloednieuw museum: Liberation Garden. ‘Liberation’ verwijst naar de bevrijding tijdens de Tweede Wereldoorlog, ‘Garden’ naar Operatie Market Garden, de legendarische militaire operatie die daarop volgde vanuit de regio richting Nederland. Aan het hoofd van het museum staat Peter Schrijvers, die na een lange carrière in het buitenland, terugkeerde om het museum en verhaal mee vorm te geven.
“De verhalen van mijn grootmoeder over de bevrijding door Amerikanen en de impact die dat op haar leven had, maakten diepe indruk op mij. Ik ben geschiedenis gaan studeren en sindsdien staat mijn loopbaan in het teken van de Tweede Wereldoorlog en de VS.”
Na zijn studies in Leuven, trok Peter naar de VS voor zijn doctoraat. Hij bleef er plakken en doceerde daarna ook in Zwitserland en Australië, voornamelijk Amerikaanse geschiedenis. Hij publiceerde verschillende boeken over zijn onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog. Daarin toont hij ook de minder gekende kant van de oorlog, zoals de spanningen tijdens de bevrijding bijvoorbeeld, zoals het tekort aan voedsel, of de relaties tussen de geallieerden en Belgische vrouwen.
Toen Peter zeven jaar geleden hoorde over de plannen voor een nieuw museum, nam hij meteen contact op. Hij was klaar voor iets nieuws, en zo’n grote uitdaging, volledig in lijn met zijn passie, in zijn eigen heimat, dat zag hij helemaal zitten.
Waarom ligt een museum over de Tweede Wereldoorlog nu juist in Leopoldsburg? Heel België werd toch meegesleurd in die verwoestende oorlog? Als je ter plaatse bent, begrijp je het snel. Vlak naast het museum ligt een Britse Commonwealth begraafplaats, verderop vind je de grootste Duitse begraafplaats van West-Europa. Binnen een uur wandelen/fietsen/rijden liggen 100.000 gesneuvelde soldaten van meer dan een dozijn nationaliteiten. Geen wonder: het Kamp van Leopoldsburg speelde een grote rol tijdens de bezetting en aan de Kempische kanalen liep de bevrijding vast en werd Operatie Market Garden gestart. Dit is de Oosthoek van de Tweede Wereldoorlog, en Peter wil dat verhaal even goed vertellen als ze dat al jaren in de Westhoek doen rond de Eerste Wereldoorlog.
“De timing van het museum is belangrijk. De fascinatie voor de Tweede Wereldoorlog is er nog steeds. Maar binnenkort zullen er geen levende getuigen meer zijn. Wij vertellen de verhalen die bij de namen op de begraafplaatsen horen. Op een heel hedendaagse manier, zodat iedereen zich aangesproken voelt en we de lessen niet vergeten.”
Een nieuw museum openen, dat is een werk van lange adem en van veel geld. Een bescheiden gemeente als Leopoldsburg kan dat niet alleen. Verschillende partners zetten mee hun schouders onder het project, waaronder ook de Nationale Loterij. Dankzij de inzet van de spelers kan elk jaar 100% van de winst van de Nationale Loterij geïnvesteerd worden in organisaties en projecten die het verschil maken voor veel mensen en zo zorgen voor een betere samenleving. Zo kan Nationale Loterij o.a. haar schouders zetten onder cultuur en erfgoed in heel België, zo ook bij Liberation Garden.
“In de VS is het ingeburgerd dat projecten als dit gerealiseerd worden met privé-middelen, van grote banken of families. Bij ons is dat minder ingeburgerd. Dat bij ons een instantie als de Nationale Loterij bestaat en dit soort projecten kan ondersteunen, zowel financieel als promotioneel, is dan ook een enorme meerwaarde.”
De favorieten van Peter
Peter op Open Monumentendag
Als ik ’s morgens aankom in het nieuwe WOII museum Liberation Garden, dan zie ik vanuit mijn kantoor de oorlogsbegraafplaatsen liggen. Dus nemen onze gidsen op 8 september bezoekers eens mee naar daar. En vertellen ze tussen de graven over de bevrijders in de bewogen Oosthoek van de Tweede Wereldoorlog.
De gerenoveerde Stroopfabriek staat symbool voor Haspengouw. Betoverend land van kastelen en kapellen, van boomgaarden en wijnstokken. Die golvende Limburgse fruitstreek is voor mij een stukje Frankrijk in de achtertuin.
Als historicus en Amerikakenner kom ik hier graag. Mooi gebouw, fantastische inplanting, creatief omspringen met verhalen. En vanop de toren kijken naar de Schelde en de start van die verhalen richting Nieuwe Wereld. Altijd een emotionele ervaring.
Het verhaal van de Poolse bevrijders in België tijdens WOII verdient meer aandacht, vind ik. Op slechts enkele kilometers van Liberation Garden, in Lommel, liggen honderden Poolse gesneuvelden begraven. Dat zijn onder andere de bevrijders waarover deze tentoonstelling het heeft.
Ik bezocht dit Duitse loopgravenstelsel enkele jaren geleden in november. Je voelt het kille vocht in je beenderen, het sluipende gevaar in je hoofd. En je staat daar plots te midden van de waanzin gewoon als kwetsbare mens, niet als deze of gene soldaat.
Ik hou er vaak halt met de fiets. Je maakt er je hoofd leeg in de stilte. En je stopt het weer vol met unieke geschiedenis. Eeuwenlang een machtscentrum van vrouwen. Dat stralen de imposante gebouwen uit op dit reusachtige terrein. Maar ook de vele percelen van de onvoorstelbaar rijke kruidentuin.
